ابوالقاسم رحمانی، روزنامه‌نگار: در ارتباط با ماجرای آغاز مرحله دوم کارآزمایی بالینی واکسن کووایران برکت و تزریق این واکسن به برخی پزشکان و متخصصان نام‌‏آشنا همچون مینو محرز عضو کمیته علمی ستاد ملی مقابله با کرونا و تولید بیش از یک میلیون و نیم دوز از این واکسن در فروردین 1400، با مینو محرز گفت‌وگویی انجام دادیم.

آغاز مرحله دوم کارآزمایی بالینی کووایران با 400-300 نفر

او ضمن تشریح آخرین اتفاقات پیرامون واکسن کووایران که به‌همراه چند متخصص دیگر مسئولیت نظارت بر روند کارآزمایی آن را هم برعهده دارد، به «فرهیختگان» گفت: «در مرحله اول کارآزمایی بالینی واکسن کووایران، غرض سنجش ایمنی و میزان عوارض تزریق واکسن به افراد و داوطلبان بود که به‌خوبی طی شد و کووایران واکسن ایمنی بود و عارضه‌ای نداشت. این مرحله گذشت و تعدادی که واکسن زدند و مدتی از واکسن آنها گذشت، پاسخ آنتی‌بادی‌شان خوب بود. منتها این کافی نیست و الان باید مرحله دوم روی 400-300 نفر برای سنجش میزان تاثیرگذاری و اثربخشی واکسن کار شود. درخواست آغاز و انجام مرحله دوم کارآزمایی بالینی داده شده است و به محض اینکه موافقت شود این مرحله نیز شروع می‌شود. در این مرحله، 100 نفر از کسانی که واکسن را دریافت می‌کنند در سنین 50 سال به بالا تا 75 سال هستند و 300 مورد دیگر نیز در سنین 18 تا 50 سال خواهند بود.»

اگر شرایط مساعد باشد، مراحل 2و3 کارآزمایی بالینی ادغام می‌شود

محرز در پاسخ به اینکه گفته می‌شود قرار است مراحل دوم و سوم کارآزمایی بالینی با هم ادغام شود و این موضوع به چه صورت خواهد بود، گفت: «بنا به نیازی که به واکسن وجود دارد و باید هرچه زودتر این واکسن تولید شود و مورد استفاده قرار گیرد، قدری که از مرحله دوم بگذرد می‌توان درخواست داد و بنا به نیازی که وجود دارد اگر موافقت کنند و نتایج خوب باشد می‌توانیم مرحله دو و سه کارآزمایی بالینی را ادغام کنیم و مردم سریع‌تر به واکسن دسترسی پیدا کنند چون در مرحله سوم کارآزمایی بالینی واکسن روی چندین هزار نفر تزریق و آزمایش می‌شود و نتایج حاصل از آن در استفاده یا عدم استفاده از واکسن اهمیت بالایی دارد. اگر این مراحل با هم ادغام شوند واکسن و نتایج حاصل از تزریق آن در افراد بیشتری قابل دسترس است و زودتر می‌توان به نتیجه نهایی رسید. به هرحال همان‌طور که گفتیم، الان درخواست واکسن در همه‌جای دنیا زیاد و تولید کم است. می‌خواهیم ما از این وضعیت خارج شویم و خودمان بتوانیم نیازمان را برطرف کنیم. البته این به معنی طی نکردن مراحل کارآزمایی و آزمایش‌های مختلف نیست، واکسن باید مراحل خود را دقیق طی کند ولی به‌دلیل نیاز فراوان خیلی از جاهای دنیا خیلی از واکسن‌هایی که در دسترس است مراحل انجام کارآزمایی بالینی را تسریع کردند و اجازه دادند مراحل 2 و 3 را با هم کار و ادغام کنند.»

محرز اولین دریافت‌کننده کووایران در مرحله دوم کارآزمایی

گفته می‌شود 20 اسفندماه مرحله دوم کارآزمایی بالینی آغاز و کووایران روی تعداد بیشتری از افراد تزریق خواهد شد و در این مرحله حتی چند نفر از پزشکان و متخصصان نیز خود از کاندیداهای دریافت واکسن کووایران هستند. محرز در این‌باره هم گفت: «بله، اولین نفر خودم هستم. خیلی از پزشکان هم در بیمارستان‌ها منتظر هستند واکسن مرحله دوم را شروع کند تا به جمع دریافت‌کنندگان واکسن بپیوندند. ما هم مثل همه افراد دیگر، رضایت می‌دهیم و تحت تزریق قرار می‌گیریم. من و دو نفر از همکاران که کلینیکال‌ترایال را انجام می‌دهیم داوطلب تزریق واکسن در مرحله دوم هستیم و این واکسن در این مرحله روی ما هم تست خواهد شد.»

تولید یک میلیون و 600 هزار دوز واکسن در فروردین 1400

هنوز مراحل کارآزمایی بالینی واکسن ایرانی کرونا تمام نشده است و تازه در ابتدای مسیر مرحله دوم قرار داریم، منتها اخباری وجود دارد که قرار است در فروردین‌ماه حدود یک میلیون و 600 هزار دوز واکسن کووایران تولید شود. عضو کمیته علمی ستاد ملی مقابله با کرونا در ارتباط با این موضوع هم خاطرنشان کرد: «در مرحله سوم باید تعداد بیشتری واکسن تهیه شود تا به تعداد بیشتری از افراد هم تزریق شود. این میزان واکسن برای انجام مرحله دوم و سوم کارآزمایی بالینی است. در مرحله سوم اگر بخواهیم به چندین هزار نفر تزریق کنیم این تعداد کافی است و بعد تا زمانی که به تولید انبوه برسد و در دسترس قرار گیرد و همه‌چیز خوب پیش برود، آن زمان بیش از این هم وسعت داده می‌شود و این راه می‌افتد تا به تولید انبوه برسد و در ماه چند میلیون دوز واکسن تولید می‌شود.»

بیش از همه، چشم امید به واکسن کووایران برکت است

در پایان هم محرز در ارتباط با سایر واکسن‌های تولید داخل، واکسن مشترک ایران و کوبا و مساله واردات واکسن و مشکلاتی که پیش‌روی کشورها ازجمله ایران برای وارد کردن واکسن کرونا وجود دارد، خاطرنشان کرد: «واکسن‌های تولیدشده دیگر هم کار خود را پیش می‌برند. هم رازی و هم واکسن پاستور معرفی شدند و آنها نیز کار می‌کنند و واکسن پاستور با کوبا کار می‌کند که مرحله سوم کارآزمایی‌اش را قرار است اینجا و در ایران هم انجام دهند. ایران سابقه همکاری با تکنولوژی کوبا را برای واکسن هپاتیت بی دارد. موسسه رازی هم واکسن خود را دارد و مراحل کارآزمایی بالینی را آغاز می‌کند. ان‌شاءالله به‌زودی این واکسن‌ها در‌اختیار مردم قرار می‌گیرد. ولی به هر شکل واکسن برکت از بقیه واکسن‌های تولیدشده در کارآزمایی‌ها جلوتر است و امکان ساخت را بیشتر و بهتر از بقیه دارد و می‌توان با سرعت بیشتری به میزان دوزهای بالا آن را تولید و توزیع و تزریق کرد. در ارتباط با واردات واکسن از کشورهای دیگر هم باید بگویم همه‌جای دنیا درخواست واکسن بیشتر از تولید آن است. کمپانی‌هایی که واکسن را می‌توانند تولید کنند و می‌توان از آنها واکسن خرید باید مردم کشور خود را نیز واکسینه کنند. درنتیجه چون درخواست بالاتر از تولید در دنیاست این وضعیتی که هم‌اکنون مشاهده می‌کنید و این کمبود ایجاد می‌شود. کشورهایی که واکسن دارند خودشان می‌سازند و استفاده می‌کنند، کشورهایی هم که تولید ندارند، متقاضی هستند. ما امیدواریم به‌زودی واکسن ایران نیز به بازار بیاید و تا آن‌موقع مردم رعایت کنند و واکسن ما به بازار بیاید و از واکسن خودمان تهیه کنیم چون از جاهای دیگر تهیه کردن واکسن بسیار سخت است. حتی ممکن است الان پول را واریز کنید ولی چند ماه دیگر این واکسن‌های خریداری‌شده به شما برسد، چون همان‌طور که گفتم کمبود واکسن در دنیا وجود دارد.»